شاید چیزهای کمی به اندازه یک خنده عمیق دلچسب باشند. خنده‌ای که از شدت آن چشمان‌تان پر از اشک شود و از عمق شکم‌تان نفس بکشید و خنده‌هایی که با خندیدن بیش‌تر عمیق‌تر هم می‌شوند. می‌دانستید که این خندهی عمیق فواید سلامتی فوق‌العاده‌ای دارد؟ تحقیقات علمی ثابت کرده که خندیدن باعث تسکین درد، تقویت روحیه و کاهش استرس می‌شود.
جالب این‌جاست که به‌نظر می‌رسد بدن، تفاوت بین خنده عمدی را با خنده خودبه‌خودی(واقعی) تشخیص نمی‌دهد. مطالعات علمی نشان می‌دهند که بدن در واکنش به خندهی عمیق، چه واقعی و چه عمدی، همان عکس‌العمل را نشان می‌دهد. به این معنی‌که با خندهی عمدی هم مانند خنده واقعی، بدن با ترشح اندورفین و کاهش هورمون‌های استرس به خنده پاسخ می‌دهد. در حقیقت، یک روشی به‌نام یوگای خنده بر اساس این مفهوم به‌وجود آمده است. این روش ترکیبی از تمرینات خنده و تنفس یوگا است.
اگرچه متخصصین ادعا می‌کنند که یوگای خنده، استرس را از بین می‌برد و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد، اما ممکن است از خودتان بپرسید که آیا این روش واقعاً موثر است؟
این مقاله تمام مواردی که باید درباره یوگای خنده بدانید، به شما می‌گوید.
|
ما چون خوشحالیم، نمی‌خندیم؛ ما خوشحالیم، چون می‌خندیم! – ویلیام جیمز، روانشناس و فیلسوف آمریکایی |
خنده به‌عنوان دارو
آخرین باری که خندید کی بود؟ منظورم خنده‌ای محکم، دلچسب و عمیق است. احتمال این‌که بسیاری از ما آخرین خندیدن‌مان را به‌خاطر نمی‌آوریم، به این دلیل است که به‌عنوان یک فرد بالغ، چیزهای زیادی در لیست کارهای روزانه‌مان داریم. کافی است به پرداخت مالیات، کرایه منزل، هزینه غذا یا جلسات کاری و حتی مسائل بزرگ‌تر فکر کنیم. درواقع خندیدن در بیش‌تر این موارد خیلی عادی به‌نظر نمی‌رسد.
یک مطالعه نشان داده که افراد بالغ به‌طور متوسط 18 بار در روز می‌خندند. آیا از خودتان پرسیده‌اید که اگر هر روز فرصت‌های زیادی برای خندیدن وجود دارند، چرا من تقریباً همه آن‌ها را از دست می‌دهم؟
نخندیدن به‌دلیل فرصت‌های کم شوخ‌طبعی در زندگی امروز همه‌گیر شده است. از بسیاری جهات، یافتن جنبه شوخی در یک مسأله جدی یا خندیدن در یک موقعیت حساس و تنش‌زا، نامناسب به‌نظر می‌رسد. با این حال شوخ‌طبعی می‌تواند کلید اصلی کنار آمدن با شرایط غیرقابل‌کنترل باشد و در حقیقت این کاری است که باید در موقعیت‌های دشوار انجام دهیم.
تحقیقات نشان می‌دهند که 10 دقیقه خنده عمیق شکمی، اثر آرام‌بخشی داشته و باعث حداقل دو ساعت خواب بدون درد می‌شود.
این ایده که خنده اثرات مفیدی دارد جدید نیست. “نورمن کوزینز”، سردبیر مجله “ساتردی ریویو”، ماجرای خنده‌درمانی خود را در یک کتاب به ثبت رسانده است. بیماری او دژنراتیو (بیماری از دست رفتن تدریجی ساختار و عملکرد طبیعی ستون فقرات در طول زمان) تشخیص داده شده بود که باعث ضعف و عدم‌تحرک او می‌شد. پزشکان شانس بهبودی خیلی کمی به او دادند. اما کوزینز به‌جای این‌که تحت درمان‌های متداول قرار بگیرد، از بیمارستان خارج شد، وارد یک هتل شد و در آن‌جا با یک پروژکتور فقط فیلم‌های خنده‌دار تماشا کرد. او با مصرف مقدار مناسبی از ویتامین C، ساعت‌ها به تماشای این فیلم‌ها نشست. او می‌گوید من به یک نکته واقعی پی بردم؛ این‌که چطور 10 دقیقه خنده عمیق شکمی اثر تسکین‌دهنده داشته و حداقل دو ساعت آرامش بدون کم‌ترین درد به من می‌بخشید.
کازینز بهبود یافت و 26 سال دیگر زندگی کرد. بعضی از دانشمندان با الهام از تجربه او، تحقیق در مورد اثرات درمانی خنده را شروع کردند.
یکی از آن‌ها “ویلیام فرای”، روانپزشک دانشگاه استنفورد بود. طی یک‌سری مطالعات، فرای و همکارانش دریافتند که خنده باعث افزایش گردش خون، تحریک سیستم ایمنی بدن، تمرین عضلات و حتی تقویت مغز می‌شود. خنده هورمون‌های استرس را کاهش می‌دهد و حتی ممکن است به جلوگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند.
اما آیا خنده‌های ساختگی، خنده‌های فاقد شوخ‌طبعی، خنده‌هایی که خودبه‌خودی نیستند و درواقع اجباری هستند، می‌توانند همان تأثیرات مفید را داشته باشند؟ “فرای” معتقد است که جدا از تحریک ذهنی و جذابیتی که در لحظه‌ی کشف یک شوخی احساس می‌کنید، تأثیرات هر دو تا حد زیادی یکسان است.
“سوفی اسکات” دانشمند علوم اعصاب 18 سال را صرف مطالعه خنده کرد. او روزها استاد دانشگاه لندن و شب‌ها یک کمدین است. او می‌گوید: یکی از مزایای بزرگ خنده این است که احساس خندیدن، حس بسیار خوبی است. احساس شما، با جذب اندورفین‌هایی که به‌طور طبیعی در خون جریان پیدا می‌کنند، تغییر کرده و به‌عنوان مُسکن‌های بدن عمل می‌کند و به این ترتیب توانایی تحمل درد به میزان قابل‌توجهی افزایش پیدا می‌کند.
خنده می‌تواند تولید کورتیزول در بدن را کاهش دهد، هورمونی که در زمان استرس توسط غدد فوق کلیوی در جریان خون آزاد می‌شود. مقادیر بالای کورتیزول با افزایش وزن و کاهش حافظه ارتباط دارد.
یوگای خنده چیست؟
یوگای خنده، شامل یک‌سری تمرینات حرکتی و تنفسی برای تقویت خنده عمدی و آگاهانه است. این روش به‌عنوان درمانی برای بیماری‌های جسمی، روانی و روحی استفاده می‌شود.
توضیح بهتر برای درک مفهوم یوگای خنده می‌تواند این باشد که بگوییم از طریق یوگای خنده خودتان را درگیر خنده‌های عمدی و بازیگوشانه می‌کنید که امتحان آن بسیار آسان به‌نظر می‌رسد. به این ترتیب یاد می‌گیرید که چطور عمداً بخندید و خیلی زود متوجه می‌شوید که بدن‌تان فرق بین خندیدن آگاهانه و پیدا کردن دلیلی خنده‌دار برای خندیدن را نمی‌داند.
باور کنید یا نکنید، طبق تحقیقات انجام شده، فقط حدود 20 درصد خنده‌های‌تان به این دلیل اتفاق می‌افتند که فکر می‌کنید چیزی خنده‌دار است. مردم به شوخی یا فیلم خنده‌دار، می‌خندند زیرا یا از چیزی لذت می‌برند یا به‌سادگی وقتی می‌خواهند با فرد دیگری ارتباط اجتماعی برقرار کنند، می‌خندند. شما حتی در بزرگسالی، هرگز از نیاز تأیید اجتماعی فراتر نمی‌روید. همان‌طور که بالغ‌تر شده و به زندگی مشغول می‌شوید، مواردی که باعث خنده می‌شوند، می‌توانند از نظر شما کم‌تر و کم‌تر شوند. بنابراین، یوگای خنده به‌گونه‌ای طراحی شده که یاد بگیریم چطور بخندیم بدون این‌که روی افراد یا موقعیت‌هایی حساب کنیم که باعث خندیدن‌مان می‌شوند.
خندیدن در پاسخ به اتفاقی خنده‌دار و همین‌طور خندیدن آگاهانه یا عمدی، با کاهش سطح کورتیزول و کاهش آدرنالین به استرس پاسخ می‌دهد. همچنین بر فعالیت سروتونین و دوپامین مغز نیز تأثیر می‌گذارد و با توجه به این‌که روشی آسان و غیرتهاجمی است، به‌عنوان دارویی سودمند برای هر درمانی پیشنهاد می‌شود.
هرکسی می‌تواند 15تا20 دقیقه بخندد، بدون این‌که این خندیدن به اتفاقی خنده‌دار یا شوخی مربوط باشد. این تمرینات، ترکیبی از خنده (خنده شبیه‌سازی شده) و تنفس یوگا است که با تمرین در یک گروه به خنده واقعی تبدیل می‌شود.
مغزتان نمی‌تواند دلیل خندیدن‌تان را پردازش کند، خواه به این دلیل که یک شوخی خنده‌دار شنیده‌اید و یا این‌که خودتان را مجبور به خندیدن کرده‌اید. فقط باید این را امتحان کنید تا باور کنید که چطور خنده عمدی می‌تواند به یک خنده عمیق غیرقابل کنترل تبدیل شود.
یوگای خنده به کاهش اضطراب شما کمک می‌کند و در درمان افسردگی به‌شدت مؤثر است. خندیدن با تنفس مداوم و تمرکز، روشی مؤثر برای کاهش استرس است و به شما اجازه می‌دهد در لحظه حال باقی بمانید.
هدف در یوگای خنده ایجاد عادت روزانه و وارد کردن خنده بیش‌تر به زندگی شماست. هرچه بیش‌تر بخندید، بیش‌تر می‌توانید در واکنش به شرایط محیطی که در کنترل‌تان نیست، نگرش مثبت داشته باشید.
تمرینات یوگای خنده همه‌ی افراد را قادر به خندیدن می‌کند، حتی کسانی‌که جدی و درون‌گرا هستند و یا با خنده‌دار بودن چیزی احساس ناراحتی می‌کنند. در هر صورت این خندیدن اجباری و عمدی، اغلب در هنگام تمرین به خنده واقعی و عمیق تبدیل می‌شود. هنگامی‌که شروع به خندیدن می‌کنید، عناصر شیمیایی و فیزیولوژی‌تان تغییر می‌کنند، احتمال خوشحالی در شما بسیار بیش‌تر می‌شود. یوگای خنده چیزی بیش‌تر از آماده‌سازی بدن و ذهن برای خوشبختی نیست.
فواید یوگای خنده
فواید یوگای خنده شگفت‌انگیز است. یوگای خنده یک تمرین ورزشی منحصر‌به‌فرد است که ترکیبی از تمرینات خنده و تنفس یوگیک(تنفس عمیق چندبخشی) است، اکسیژن بیش‌تری به بدن و مغز وارد می‌کند و باعث می‌شود فرد احساس انرژی و سلامتی بیش‌تری کند. یوگای خنده یک تمرین کاردیو(تمرینی که تنفس و ضربان قلب را افزایش می‌دهد) قدرتمند است. درواقع، 10 دقیقه خنده عمیق برابر با 30 دقیقه سیمکِش(یک نوع دستگاه ورزشی) زدن است.
مهم‌ترین مزیت خندیدن این است که فرد در طول روز بانشاط باقی می‌ماند. این حس خوشی از طریق ترشح هورمونی به‌نام “اندورفین” حاصل می‌شود. این هورمون، اثرات منفی استرس بر بدن‌تان را که دلیل اصلی همه بیماری‌ها و مشکلات سلامتی است، کاهش می‌دهد. یوگای خنده یک تمرین مستقل است که به‌طور هم‌زمان شرایط جسمی، روحی و عاطفی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش فشار خون، کنترل قند خون و سلامت قلب‌تان می‌شود. خنده پادزهر قدرتمندی در برابر افسردگی است؛ بیماری شماره یک دنیای امروز.
خندیدن باعث سلامت قلب می‌شود. در یک خنده عمیق، رگ‌های خونی در سراسر بدن گشاد می‌شوند. همه ما این فرایند را با برافروختگی صورت و احساس گرما تجربه کرده‌ایم. با تحریک سیستم گردش خون، ضربان قلب و فشار خون افزایش می‌یابد. به طور خلاصه، خنده به تنظیم سیستم گردش خون کمک می‌کند.
دیابت به‌عنوان یک خطر عمده سلامتی در سراسر جهان در حال ظهور است. آزمایش موراکامی دانشمند ژاپنی برای تعیین تأثیر خنده بر میزان قند خون تأیید کرده است که خنده تأثیر زیادی بر قند خون دارد. موراکامی 23 ژن را شناسایی کرد که می‌توانند با خنده فعال شوند. علاوه بر این، هورمون استرس(کورتیزول) را که مسئول افزایش سطح قند است، کاهش داده و سیستم ایمنی را تثبیت می‌کند؛ اگر سیستم ایمنی ضعیف باشد، می‌تواند بر تولید انسولین در پانکراس تأثیر بگذارد.
خنده تأثیر مثبتِ عمیقی بر آلرژی دارد، به‌طوری که تحقیقات زیادی کاهش تمام علائم آسم،آلرژهای پوستی و سایر آلرژی‌ها را گزارش کرده‌اند. یوگای خنده روش واضحی برای رفع استرس است. با تقویت سیستم ایمنی بدن، تنفس عمیق و برافروختگی ریه‌ها در جابه‌جایی هوای کهنه و ایجاد احساس سلامتی، به کاهش عوامل خطر کمک می‌کند.
کسانی‌که با بیماری‌های تهدیدکننده بزرگی درگیر هستند، نه‌تنها از لحاظ جسمی رنج می‌برند، با آسیب روانی زیادی هم روبه‌رو هستند. داشتن یک نگرش ذهنی مثبت روند بیماری را تحت‌تأثیر زیادی قرار می‌دهد. نمونه‌های زیادی وجود دارند که با بیماری‌هایی مانند سرطان، اختلالات ایمنی، مولتیپل اسکلروزیس و سایر بیماری‌های مزمن درگیر بوده‌اند و اعلام کرده‌اند که خنده‌درمانی علائم‌شان را تسکین داده و در نتیجه داروهایشان را کاهش می‌دهند.
افسردگی اغلب با درد جسمی، احساس ناامیدی، از دست دادن اشتها، کم‌تحرکی، بی‌خوابی و سایر مشکلات قلبی عروقی همراه است. تمرین یوگای خنده مداوم به رفع بیش‌تر این بیماری‌ها کمک می‌کند زیرا یکی از سریع‌ترین راه‌های افزایش ضربان قلب وکاهش فشار خون، یک تمرین قلبی عروقی عالی و تسکین‌دهنده‌ی درد است.
ترکیبی از این حرکات تمرینی، یوگای خنده را به ابزاری قدرتمند برای فیزیوتراپی و مُسکنی قدرتمند تبدیل می‌کند. اندورفین‌های آزادشده در نتیجه خنده به کاهش شدت درد در مبتلایان به آرتروز، اسپوندیلیت (روماتیسم ستون فقرات) و اسپاسم عضلانی کمک می‌کند.
مطالعات علمی ثابت کرده است که چند روز تمرین خنده و تنفس عمیق، فشار خون را کاهش می‌دهد، بنابراین خطر حمله قلبی را کاهش می‌یابد. داشتن کلسترول بیش از حد در خون می‌تواند منجر به سخت شدن و تنگی عروق در سیستم‌های اصلی عروقی شود. با میزانی از خنده روزانه، رگ‌ها باز می‌شوند و خون می‌تواند آزادانه در تمام قسمت‌های بدن جریان یابد و بنابراین از نارسایی قلبی جلوگیری می‌کند.
حرف آخر!
یوگای خنده راهی عالی برای ریلکس شدن، سرگرمی، لذت و یادگیری دوباره خندیدن است. برای این‌که از فواید سلامتی کامل خنده بهره ببرید، باید حداقل به مدت 10 تا 15 دقیقه به‌طور مداوم بخندید. خنده باید بلند و عمیق باشد و احساس پذیرش کودکانه هنگام تمرین این نوع یوگا بسیار مهم است. یک کلاس با راهنمایی یک مربی یوگا می‌تواند ذهنیت جدیدی به شما بدهد و به شما یادآوری کند که حتی اگر درگیر مسائل زندگی باشید، خندیدن آسان است. بسیار مهم است که گاهی خودتان را به روزهای کودکی‌تان برگردانید. پذیرا باشید، از جدی بودن دست بردارید و اجازه دهید کودک درون‌تان آزادانه شیطنت و بازیگوشی کند.
منابع:
در گردآوری این مطلب از منابع زیر استفاده شده است:
در مورد فواید خندیدن زیاد شنیده بودم ولی این که تاثیر خندیدن عمدی انداه خنده واقعی باشه جالب بود واسم. مرسی
بهشاد عزیز ممنون از توجهتون به این مطلب
بله دونستن همین نکته ساده میتونه خیلی به بهتر شدن حالمون کمک کنه!