قبل از شروع بحث در مورد راهکارهای توانمندسازی، چند سوال بسیار مهم وجود دارد که باید پاسخ آن ها را بدانیم. این که توانمندسازی چیست؟ چه اهمیتی دارد؟ و چطور می‌توانیم آن را تشخیص دهیم و ارزیابی کنیم؟ پس ابتدا به این سوال ها پاسخ می‌دهیم و در ادامه 6 راهکار عملی برای شروع فرایند توانمندسازی را با هم بررسی می‌کنیم.

توانمندسازی فرایندی است که فرضیات اساسی ما را درباره شرایط و چگونگی وضعیت فعلی و آتی ما به چالش می‌کشد. این فرضیات می‌تواند است در مورد قدرت، کمک، دستیابی به هدف، موفقیت و موارد این‌چنینی باشد. برای شروع تصویری‌سازی درست از مفهوم توانمندسازی، باید این مفهوم را به‌طور گسترده درک کنید تا روشن شود که چگونه و چرا باید توانمندی خود را تقویت و متمرکز کنید.

شما هم احتمالا بنا به تجربیات گذشته‌تان به این نتیجه رسیده‌اید که کنترل کامل زندگی‌تان امکان‌پذیر نیست؛ با وجود این، شما می‌توانید بسیاری از مواردی را که کیفیت زندگی شما را تعیین می‌کنند، کنترل کنید.

هدف از توانمندسازی داشتن کنترل کامل نیست؛ بلکه داشتن توانایی استفاده از آن در زمینه‌های مهم زندگی است. می‌توان توانمندسازی را ترکیبی از مهارت، عمل و باور در نظر گرفت. در مجموع، این موارد برای کمک به شما در ایجاد زندگی موردنظرتان مؤثر هستند.

در واقع، توانمندسازی فرایندی است که هم جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی، آموزش و هم سایر جنیه‌های زندگی شما و اطرافیان‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین، برای این که بتوانیم در روابط اجتماعی، برنامه ریزی شخصی و ارزیابی اهداف‌مان از آن استفاده کنیم، باید آن را از جنبه‌های مختلف درک کنیم. این درک بهتر، باعث ایجاد روابط مؤثرتر، تعیین اهداف ارزشمندتر و دقیق‌تر و همچنین، برنامه‌ریزی موفق‌تر می‌شود.

همه این‌ها را گفتیم تا به اینجا برسیم، حتما می‌پرسید کجا؟ الان وقت آن رسیده است تا تعریف مشخص و واضحی از توانمندسازی را ارائه کنیم. به طور کلی، می‌توان گفت توانمندسازی یک فرایند اجتماعی چندبُعدی ا‌ست که به افراد کمک می‌کند زندگی خود را کنترل کنند. فرایندی که قدرت را در افراد، برای استفاده در زندگی‌ شخصی و اجتماعی‌شان، پرورش می‌دهد.

اخیراً، محققان، سازمان‌دهندگان، سیاست‌مداران و کارفرمایان بهتر از هرکس دیگری به این نتیجه رسیده اند که تغییر فردی، پیش‌شرط تحول و توانمندسازی در جامعه و اجتماع است.

البته معنی این حرف این نیست که ما انگشت خود را به سمت افرادی که دسترسی کمتری به قدرت دارند بگیریم و به آن‌ها بگوییم برای این که قدرتمند و موفق شوند، باید تغییر کنند تا بیشتر شبیه “ما” شوند. در عوض، باید تغییرات فردی را پلی برای ارتباط جامعه و تغییرات اجتماعی در نظر بگیریم. در واقع، باید توانمندسازی را بخشی از فرایند توسعه فردی بدانیم که در نهایت منجر به بهبود وضعیت کلی جامعه می شود.

چرا توانمندسازی مهم است؟

اگرشما در زندگی شخصی‌تان فردی توانمند و قدرتمند باشید، این موضوع می‌تواند بر زندگی اطرافیان‌تان تأثیر بگذارد.

شما به عنوان یک فرد، برای داشتن یک زندگی ارزشمند باید فرصت‌ها را با آغوشی باز بپذیرید و برای همکاری با دیگران، آموزش، موفقیت و درک این نکته که موفقیت کار یک نفر نیست، زمان بگذارید و اهمیت قائل شوید؛ کاری را که عمیقا دوست دارید، انجام دهید تا هیچ مشکل و مانعی نتواند شما را از مسیر دلخواه‌تان منحرف کند؛ برای ایجاد تغییر چشمگیر در این دنیا تلاش کنید؛ پتانسیل هایتان را بشناسید و توانایی هایتان تمرکز کنید. یعنی امید، نگرش، انگیزه، تمایل به پیشروی و تعهد به حفظ یک ذهنیت توانمند را در خودتان پرورش دهید.

در یک کلام، شما برای داشتن یک زندگی پر معنا و ارزشمند، باید برای توانمندسازی خودتان تلاش کنید. در واقع، تلاش برای توانمندسازی شما را در برابر شکست ها مقاوم و برای رشد بیشتر آماده تر می کند. در ادامه، سه دلیل اصلی اهمیت توانمندسازی را با هم مرور خواهیم کرد.

 سلامتی بیشتر

وقتی شروع به توانمندسازی می‌کنید، اطمینان و اعتمادتان به خودتان بیشتر می‌شود و در نتیجه، از نظر ذهنی و جسمی سالم‌تر خواهید شد.

اگر اعتمادبه‌نفس پایینی داشته باشید، ممکن است در برابر اضطراب، افسردگی و سایر مسائل جدی روحی و روانی آسیب‌پذیر باشید. هنگامی که توانمند می‌شوید، می‌توانید کارهای لازم را انجام دهید تا علاوه بر داشتن ذهنی سالم، از نظر جسمی هم سالم باشید.

به‌طور منظم ورزش می کنید، غذای سالم می خورید و به اندازه‌ی کافی استراحت می کنید. فراتر از این که بتوانید خوب ورزش کنید و غذا بخورید، می‌توانید کارها را در زمان کم‌تری انجام دهید. در نتیجه، با اوقات فراغت بیشتر، می‌توانید کیفیت استراحت خود را بالا ببرید و سلامتی خودتان را ارتقا دهید.

 ایجاد روابط رضایت‌بخش و صمیمی

یکی از مهم‌ترین زمینه‌هایی که توانمندسازی می‌تواند درآن مفید واقع شود، روابط شماست. وقتی توانمند شدید،  می توانید خود واقعی تان باشید و به تأیید دیگران و ملاک های قضاوت آن ها اعتنا نمی‌کنید. در عوض شما یک فرد بسیار با اعتماد به نفس هستید که مردم می‌توانند از بودن در کنار شما احساس راحتی کنند و این باعث ایجاد روابط عمیق‌تر و صمیمی‌تر می‌شود. وقتی واقعاً خودتوانمند و مطمئن هستید، می‌توانید به راحتی و از عمق وجود از موفقیت‌های دیگران خوشحال شوید. به این ترتیب شما واقعاً در کمک به دیگران یا تشویق آن‌ها آزاد و مشتاق خواهید بود.

موفقیت شغلی

هنگامی که شما یک فرد توانمند باشید، می‌توانید بسیاری از کارهای مهم را به خصوص در شغل یا حرفه‌تان به راحتی انجام دهید. با داشتن اعتمادبه‌نفس و اطمینان به توانایی‌های‌تان می‌توانید هدف تعیین کنید و اقدامات سریع، قاطع و مؤثر انجام دهید. چنین اعتمادبه‌نفس بالایی به میزان توانمندی فکری‌تان بستگی دارد. هنگامی که از توانایی خود برای انجام کارها، مطمئن باشید، بسیار راحت‌تر خواهید توانست افرادی را که نقش مهمی در موفقیت شما دارند و فرصت‌هایی که برای شما پیش می‌آید را تحت‌تأثیر قرار دهید. این افراد ممکن است همکاران، مدیران یا مشتریان‌تان باشند.

چگونه خود را توانمند کنیم؟

به کمک موارد زیر، هرکسی می‌تواند خود را توانمند کند:

1. به طور منظم ورزش کنید!

ورزش منظم، به‌ویژه ورزش منظم هوازی به بهبود گردش خون در سراسر بدن، از جمله مغز کمک می‌کند و گردش خون بهتر در مغز، وضوح و عملکرد ذهنی را بهبود می‌بخشد، هر دو این موارد می‌توانند احساس توانمندی بیش‌تری در شما ایجاد کنند.

علاوه‌بر این، ورزش منظم هوازی، به‌ویژه دویدن، باعث تولید اندورفین، هورمون شادی، می‌شود. وقتی به طور مرتب اندورفین را بالا می‌برید، احساس توانمندی بیش‌تری برای عبور از موقعیت‌های چالش‌برانگیز خواهید داشت.

2. تفکر و مراقبه منظم را فراموش نکنید!

یکی از بهترین روش‌های تفکر و مراقبه، نوشتن رویدادهای روزانه است. با نوشتن اتفاقات روزانه، افکار و احساسات خودتان را ثبت می‌کنید و به این ترتیب فرصت دارید همان لحظه یا بعداً که وقت آزاد بیش‌تری دشاته باشید تا در مورد آن‌ها فکر کنید. حتی روی کاغذ آوردن افکار، خود نوعی تأمل و مراقبه است.

به روند پیش‌رو اعتماد کنید زیرا این امر می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد اتفاقاتی که در اطراف‌تان می‌افتد و همچنین در مورد نحوه پاسخ‌گویی به آن‌ها آگاهی بیشتری کسب کنید.

3. مواردی را که نیاز دارید به شما یادآوری شود، لیست کنید!

به مواردی درباره خودتان فکر کنید که باعث می شوند هدفمندتر شوید. مانند موارد زیر:

• احساسات
• آرزوها
• آن‌چه دوست دارید و آن‌چه دوست ندارید
• آن‌چه شما را هیجان زده می‌کند و  چیزهایی که شما را خسته می‌کند.

وقتی این موارد را فهرست می‌کنید، چیزی برای یادآوری در مورد این‌که چه کسی هستید و چه چیزهایی می‌خواهید در زندگی به دست بیاورید، خواهید داشت. خواندن این لیست شما را تشویق می‌کند بدون توجه به آن‌چه با آن روبه‌رو هستید، در مسیر هدف تان ثابت‌قدم بمانید.

4. هرگز یادگیری را متوقف نکنید!

اگر به یادگیری از تجربیات منفعل تکیه کنید، به چیزهایی که ممکن است در زندگی شما اتفاق بیفتد، وابسته هستید و در واقع اگر اتفاقی نیفتد یا تجربیات خاصی برای یادگیری به ندرت اتفاق بیفتد، دانش‌تان رشدی نخواهد داشت. اما وقتی آگاهانه خود را در موقعیت‌هایی برای یادگیری چیزهای جدید قرار می‌دهید، تجربیات یادگیری‌تان را کنترل می‌کنید. به این ترتیب اطمینان پیدا می‌کنید که همیشه چیزهای جدید یاد می‌گیرید و در مسیر رشد هستید.

5. استعدادهای طبیعی خود را شناسایی کنید!

همه با یک یا چند استعداد طبیعی متولد می‌شوند، چیزهایی که به راحتی در افراد وجود دارد و در آن مهارت دارند. استعداد طبیعی خودتان را پیدا کنید و آن را به عنوان یک استعداد بشناسانید. بعضی افراد در آواز خواندن، آشپزی، طراحی یا آموزش دادن و یا تیراندازی با استعداد خوبی متولد می‌شوند … و این لیست همین‌طور ادامه دارد.

ما نمی‌گوییم شما به دلیل استعدادتان در جهان مشهور خواهید شد. شاید از هر یک میلیون نفر، فقط یک نفر به آن سطح برسد. حتی ممکن است شما از آن استعداد خاص خود در شغل‌تان هم استفاده نکنید. اما با انجام این کار، احساس خوبی نسبت به خودتان و چیزی که هستید، خواهید داشت. هم‌چنین جایگاه خودتان را در جهانی که در آن قرار دارید، پیدا می‌کنید. این همان احساس توانمندی است!

6. توجه: “آسان و بدون دردسر بودن کارها ” برای شما یعنی در آن کار عالی هستید!

نیازی نیست ثروتمند یا مشهور باشید تا موفق شناخته شوید. تا زمانی که بتوانید زندگی‌تان را بدون این‌که دائماً با مشکلات روبه‌رو شوید، پیش ببرید، عالی عمل می‌کنید.

حقیقت این است که هر کس ممکن است هر نوع مشکلاتی داشته باشد. مشکلات بخشی از زندگی هستند. اگر بتوانید با مشکلات زندگی خودتان روبه‌رو شوید و از پس آن‌ها برآیید، در واقع شما به طور قطعی در زندگی‌تان موفق می‌شوید.

سخن پایانی

توانمندسازی لزوماً پیروزی‌های مهیجی را در پی ندارد. در نود درصد مواقع، توانمند بودن یعنی اجتناب از آن‌چه زندگی به طرف شما پرتاب می‌کند؛ به عبارت دیگر، یعنی مدیریت شرایط بحرانی!

برای ایجاد تغییر، هر فرد باید به صورت جداگانه و شخصا تغییر کند تا بتواند در حل مسائل پیچیده پیش روی خود موفق عمل کند.

در روابط مبتنی بر احترام متقابل با دیدگاه‌های متنوع، افراد به دنبال راه‌حل‌های خلاقانه و واقع‌گرایانه هستند. این ترکیب تغییرات فردی و جمعی، درک ما از یک فرایند توانمندسازی را ممکن می‌سازد.

اگر بخواهیم یک نتیجه گیری کلی از این مطلب داشته باشیم، باید بگوییم: ما توانمندسازی را به عنوان یک فرایند اجتماعی چندبُعدی می‌بینیم که به افراد کمک می‌کند زندگی خود را کنترل کنند. در این فرایند افراد با استفاده از موضوعاتی که آن‌ها را مهم می‌دانند، قدرت را برای استفاده در زندگی شخصی و اجتماعی‌شان پرورش می‌دهند.

ما در طاتاآکادمی تلاش می‌کنیم مهارت‌ها و دانش‌هایی را به شما بیاموزیم که به شما انگیزه می‌دهد تا گام‌هایی برای بهبود زندگی‌تان بردارید و توانمند شوید. وقتی ابتکارعمل را برای توانمندسازی به‌دست می‌گیرید، زندگی و سرنوشت خودتان را کنترل می‌کنید. آیا این ایده‌های توانمندکننده بیشتر به شما کمک می‌کنند یا کمک یک مشاور یا مربی حرفه‌ای؟ می‌توانید در قسمت نظرات و یا تماس تلفنی با ما در ارتباط باشید.